Thijs en de Chinezen, deel 4

Ik kijk wat ongemakkelijk naar het publiek en ze kijken verwachtingsvol terug. Ik verstevig mijn grip op de microfoon. Mijn knieën zijn zwak en ik voel de microfoon een beetje glibberen in mijn zweterige handpalmen. Ik kan alleen maar denken: “Waarom vinden Chinezen dit toch zo leuk?”. Ik haal nog een keer diep adem terwijl de knipperende bolletjes op het scherm aftellen naar het moment dat ik moet beginnen. De eerste tonen spelen en voordat ik mijn vraag kan beantwoorden begin ik te zingen. ‘On a dark desert highway, cool wind in my hair..’.

China is een beetje een gek land. Ik heb het al vaker gezegd, en ik heb inmiddels 4 maanden ervaring met de Chinezen wat deze veronderstelling kan bevestigen. Zeker in een stad als Shanghai, waar allerlei gelukszoekers uit alle uithoeken van China én de rest van de wereld naartoe trekken, gebeuren er soms ronduit idiote dingen. Bijna elke dag maak ik dingen mee waar ik niet eens meer echt van opkijk, maar die wel tekenend zijn voor hoe anders het soms kan zijn aan de andere kant van de wereld. In het begin denk je dat je te maken hebt met een uitzondering, een eenzame mafkees met absurde uitspattingen, maar langzaam beginnen de patronen zichtbaar te worden. Af en toe denk ik; alle Chinezen zijn knetter gestoord.

Het begint warmer en vochtiger te worden in Shanghai. De temperatuur klimt richting de 30 graden en het regent veel, wat ervoor zorgt dat er een onbehaaglijke benauwdheid in de lucht hangt die vergelijkbaar is met de lucht op een hete en onweersachtige zomeravond in Nederland. In China is het in mei en juni volkomen normaal en de mensen hebben dan ook hun eigen manier gevonden om met de luchtvochtigheid om te gaan. Veel Chinese mannen, en dan vooral exemplaren met een paar maatjes te veel en heel wat jaren levenservaring, nemen een simpele doch effectieve maatregel. Ze doen namelijk collectief de ‘shirt flip’. Dit houdt in dat het shirt omhoog gevouwen wordt tot de hele pens bevrijd is, en de rest van het shirt als een bh over de manborsten hangt. Om te zien is het op zich heel bijzonder allemaal, tot ze dichterbij komen en de kleine zweetdruppeltjes over hun buikje naar beneden kunt zien biggelen. Charmant volkje, die Chinezen.

In Nederland hebben we over het algemeen vrij veel behoefte aan persoonlijke ruimte. We vinden het meestal niet zo comfortabel wanneer er iemand die we niet kennen binnen een cirkel van zo’n halve meter bij ons komt staan. Dat voelt nu eenmaal niet zo lekker. In China ligt dit anders. De meeste steden in China, en Shanghai bij uitstek, zijn een stuk voller dan in Nederland, en dit heeft tot gevolg dat mensen de behoefte aan persoonlijke ruimte klaarblijkelijk volledig hebben laten varen. Het waren de eerste weken dan ook vreemde taferelen om letterlijk de metro ingedrukt te worden samen met honderden andere forenzen, om vervolgens in het kantoor pand met tientallen mensen in een te kleine lift te staan. Alsof ik het daar nog niet benauwd genoeg van kreeg, kwam er ook nog een bijzonder zwaarlijvige ‘shirt flipper’ met zijn dikke buik tegen me aan staan zweten.

Naast de ontblote buiken wordt het straatbeeld in Shanghai gevormd door een heel aantal bijzondere zaken, die ik ook eerder al aangehaald heb. Rijke mensen rijden in de meest exotische voertuigen op deze planeet; in auto’s van merken als Lamborghini, Ferrari en Maserati, terwijl arme mensen het moeten doen met elektrische scootertjes of veredelde bakfietsen. Echter is deze diversiteit aan bolides niet eens wat me het meeste opvalt. Het zijn namelijk de paraplu’s die de show stelen. In de al recente vochtige hitte zie je ze zowel bij regen als bij zonneschijn verschijnen. Ik ben voor Chinese begrippen redelijk groot, en dat resulteert er in dat ik elke ochtend op straat aangevallen wordt door de scherpe randen van de paraplu’s van de kleinere weggebruikers.

Opmerkelijk genoeg is het vooral de zon waartegen de Chinezen bescherming zoeken. In tegenstelling tot het westerse schoonheidsideaal, is het in China namelijk het doel om zo wit mogelijk te blijven. Dit is een teken van rijkdom en status, omdat het vooral de mensen van lagere sociale status zijn die buiten moeten werken en op die manier een zongebruinde huid hebben. Ondanks dat de Chinese samenleving op sommige vlakken enorm ontwikkeld is, zie je toch een vreemde drang naar zaken die de sociale status van de middenklasse moet bevestigen. Een ander opzienbarend voorbeeld wat ik in Shanghai veel gezien heb, is mannen met een bijzonder lange nagel aan de pink. De achterliggende logica komt ook voort uit de lagere sociale status van boeren en arbeiders. Wanneer je immers op het land werkt is het niet mogelijk dat je nagel zo lang groeit.

China is ook een land wat je sterk laat twijfelen aan het belang wat haar inwoners hechten aan hygiëne. Er zijn voldoende voorbeelden aan te halen waar je als westerling op zijn minst gemengde gevoelens bij hebt, maar er zijn een aantal zaken die simpelweg schrijnend zijn. Het is in China bijvoorbeeld volstrekt normaal om publiekelijk eens goed de keel te schrapen en de geel/groene inhoud voor andermans voeten op straat te spugen. Deze gewoonte volgt een vergelijkbare filosofie als het boeren wat je veelal in restaurants hoort; iets wat smerig is hoort niet in een mensenlichaam thuis, dat kun je beter met de rest van de wereld delen.

Naast de voor mij vreemde normen qua reinheid op straat, is de hygiëne op toiletten ook soms erg ver te zoeken. Het is in openbare toiletten eerder regel dan uitzondering dat de toiletten zogenaamde ‘squatters’ zijn. Dit zijn gaten van veelal besmeurd porselein in de grond waarboven je gehurkt je boodschap moet doen. Het schijnt dat je door deze houding bijzonder ergonomisch kunt poepen, waardoor het een favoriet is van vele Chinezen. Zo liep ik tijdens een van mijn eerste uitstapjes buiten Shanghai een openbaar toilet binnen waar de toiletten bizar genoeg geen deuren hadden. Ik stapte voorzichtig binnen en voor ik het wist maakte ik intens oogcontact met een gehurkte Chinees. Mijn hersenen stopte ineens met werken van de schok, en in plaats van netjes door te lopen bleef ik als een complete idioot staan kijken. Een bijzondere seconde in de tijd deelde we dit intieme moment, tot ik me besefte wat ik eigenlijk aan het doen was en snel doorliep naar de urinoirs. Ik denk dat die Chinees zelden zo verward zijn toiletbezoek heeft afgemaakt.

Naast de vreemde vorm, is de spoel capaciteit van de meeste Chinese toiletten op zijn zachts gezegd betreurenswaardig. Papier wordt in veel toiletten niet lekker doorgespoeld waardoor de Chinezen de gewoonte ontwikkeld hebben om het papier niet in de wc, maar in een vuilbak naast het toilet te deponeren. Uit respect voor jullie, mijn dierbare lezers, zal ik niet verder uitweiden over de geur die daardoor vrij komt, en de onherroepelijke kokhalsneigingen die het teweegbrengt. Jullie hebben genoeg fantasie om het beeld te schetsen.

Het is gelukkig niet alleen kommer en kwel wat ik qua cultuur diversiteit heb mogen ervaren. De Chinezen hebben ook hele leuke kanten. Zo is het uitgaan in Shanghai een unieke ervaring. Niet alleen vanwege de gratis entree, gratis sterke drank en voor mij als liefhebben gratis jus d’orange die je als westerling voorgeschoteld krijgt, maar vooral ook vanwege het feit dat dronken Chinezen bijzonder bezienswaardig zijn. Ik heb me laten vertellen dat Aziaten over een gen beschikken wat ze een stuk gevoeliger voor alcohol maken, en mijn ervaringen in Chinese nachtclubs onderstrepen dit. Vrijwel zonder uitzondering zie ik elke stapavond een Chinees in de kroeg slapen, kotsen of weggedragen worden. Diegene die nog wel op hun benen kunnen staan worden enorm praatgraag en daarmee kun je de leukste gesprekken in gebrekkig Engels voeren. Heel leerzaam zijn deze conversaties niet, maar het blijft elke keer een grappige gewaarwording.

Zoals ik eerder al aanhaalde, is China een enorm status gevoelig land, wat ik ook terug heb gezien in de clubs. De rijksten van het land huren voor exorbitante bedragen een tafel in de populairste nachtclubs, waar ze met de mooiste vrouwen eveneens ontzettend prijzige champagne drinken. Deze dure flessen worden met veel kabaal en voorzien van heftig flikkerende sterretjes naar de tafels gebracht, zodat de hele club ziet wie er precies zo veel dure champagne kan betalen. Nadat de champagne op is waggelen ze veelal naar de peperdure bolides waarin ze gekomen zijn, en vrijwel altijd zie je de dronken mannen zelf achter het stuur kruipen. Ze hebben op dit vlak dus nog veel in te halen blijkt maar weer.

Ondertussen heb ik de eerste zenuwen van mij af geschud en weet ik mijn publiek in extase te brengen met mijn performance van het nummer Hotel California van de Eagles. Het komt zeker niet door mijn matige zangkwaliteiten, maar vanwege de energie en het plezier wat ik samen met mijn zangpartner in het nummer leg. Het blijkt namelijk wanneer je je onder dompelt in de Chinese cultuur dat het soms best heel leuk kan zijn. Het mooiste voorbeeld daarvan vind ik karaoke, of KTV zoals ze het hier noemen. Een avond KTV, inclusief ontzettend veel drank - daarvoor zijn het Chinezen -, is voor velen een goed alternatief voor de kroeg of de club. Hoewel China en de Chinezen compleet idioot lijken in het begin, is het stiekem ook een land waar je langzaam van gaat houden. Voor de Chinezen, inclusief al hun rare gewoontes, zal ik altijd een vreemd plekje in mijn hart gereserveerd houden. Of zoals de Eagles het bezongen in hun grootste hit: ‘You can check out any time you want, but you can never leave’.